Röportaj Türü ve Özellikleri

Röportaj türü ve özelliklerini şu şekilde sıralayabiliriz :

Bir gazetecinin bir kurum ya da bir yeri ziyaret ettikten sonra edindiği izlenim ve gözlemleri fotoğraf ve diğer belgelerle destekleyerek anlattığı yazı türüne “röportaj” denir. Bu kelimenin kökeni Latince "toplamak, getirmek vb." anlamlara gelen "reportare" sözcüğüne dayanır.

Gazetecilikle birlikte gelişen röportaj türünde gazeteci olay yerinde bulunan taraflarla görüşür izlenimlerini fotoğraflar, istatistikler vb. dokümanlarla birleştirerek okuyucuya sunar. Araştırma, gözlem, yorum ve değerlendirmeler röportaj türü için önemlidir. Röportajda amaç konuyu çarpıtmadan kamuoyunu aydınlatmaktır. Röportajda bir konu ile alakalı tek yazı olabileceği gibi aynı konu ile alakalı yazı dizisi de olabilir. Röportajda çevre  ve duyguları “betimlemek”; olayları “anlatmak”; olayın konusu ile ilgili tarafların sözlerinden  “alıntılamak”; kendi düşüncelerini  “yansıtmak” anlatılanların neticesinde “sonuç çıkarmak” röportajlarda bulunması gereken temel özelliklerdir.

Röportajın özellikleri şunlardır:

• Makalelerde olduğu gibi düşünsel bir planla yazılır.
• Toplumsal ya da sanatsal konular röportajlarda yer alır.
• Anlatılan konular görsellerle, bilgi ve belgelerle desteklenir.
• Bilgi, belge ve görseller gerçeği yansıtır ve anlatılanlar kendi içerisinde tutarlıdır.
• Röportajlar yazarın kendi kişisel görüşlerini de yansıtır.
• Diyaloglara röportajlarda yer verilir.
• Kısa ve anlaşılır cümlelerle yaşanmış olaylar akıcı bir biçimde anlatılır.
• 1. Kişinin ağzından anlatım kullanılır.
• Dilin işlevlerinden göndergesel işlevi ( bilgi verme ) kullanılır.
• Gazete, dergi vb. medya organlarında yayınlanmaktadırlar.
• Öykülemeye ağırlık verilmesine rağmen açıklayıcı, betimleyici vb. bütün anlatım türlerinden yararlanılır.
• Anlatımda özelden genele bir yol izlenir.
• Şimdiki zaman kullanılarak heyecanın ölçüsü artırılır.
• Genellikle soru-cevap şeklinde olmasına rağmen yazarların bazıları hikaye kurgusu içerisinde de oluşturabilir.

Konularına Göre Röportajlar

1.      Herhangi Bir Yeri Konu Alan Röportajlar :  Bir yerin süregelen yaşamı türlü yönleriyle anlatılır. Buranın farklılıkları fotoğraf, film ya da sesle insanlara ulaştırılır.  

2.      Konusu eşya olan röportajlar: Herhangi bir eşyanın dikkat çekici özellikleri üzerinde durulur.

3.      Konusu İnsan Olan Röportajlar: Tanınmış insanların ilginç ve dikkat çekici yönleri üzerine yazılır.

Röportaj Türünün Tarihsel Gelişimi

Gazetelerin ortaya çıktığı 20. Yy ile birlikte başlamıştır. Hamingway, sartre, Jack London gibi birçok edebiyatçı röportaj türüyle yazı yazmıştır.  Türk basınında 1960 yılından sonra gelişmeye başlayan bu türde Ruşen Eşref Ünaydın,Yaşar Kemal, Falih Rıfkı Atay  röportaj türünde yapıt veren sanatçılar arasında sayılabilir.